Tìm hiểu thuật ngữ "Động lực phát triển đất nước" trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng

Trong lĩnh vực xã hội, động lực là nhân tố thúc đẩy con người (cá nhân, tập thể) hành động. Thiếu động lực, con người sẽ trở thành trì trệ, kém năng động, hiệu quả hoạt động thấp. Vì vậy, Đại hội XII của Đảng yêu cầu: "Tiếp tục đổi mới tư duy, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc nhằm khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực của đất nước, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững. Nhận thức đúng và xử lý tốt các nhân tố tạo thành động lực tổng hợp để đổi mới và hội nhập: kết hợp hài hòa các lợi ích; phát huy lòng yêu nước, tinh thần dân tộc; phát huy dân chủ, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; phát huy nhân tố con người; vai trò của khoa học - công nghệ;...".

- Động lực lợi ích. Lợi ích thúc đẩy con người hành động. Lợi ích bao gồm cả lợi ích vật chất và lợi ích tinh thần, lợi ích kinh tế và lợi ích chính trị,... Cần có cơ chế và chính sách giải quyết tốt mối quan hệ lợi ích, kết hợp hài hòa các lợi ích chung và riêng, lợi ích cá nhân, tập thể và Nhà nước...; quan tâm lợi ích thiết thân của người lao động; bảo đảm lợi ích và phương thức thực hiện lợi ích công bằng, hợp lý cho mọi người, cho các chủ thể, nhất là lợi ích kinh tế. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh chống các lợi ích bất chính, phi pháp, "lợi ích nhóm".

- Động lực lòng yêu nước, tinh thần dân tộc. Nhân dân ta có lòng yêu nước nồng nàn, cần phát huy cao độ lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, ý thức tự hào, tự tôn, tự cường dân tộc, ý chí và bản lĩnh dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ vì sự nghiệp phát triển, phồn vinh của đất nước, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

- Động lực dân chủ. Dân chủ vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển đất nước. Dân chủ là một động lực to lớn có tác dụng thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của cá nhân và cộng đồng. Phải đẩy mạnh thực hành dân chủ trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, trước hết là dân chủ trong Đảng, coi trọng dân chủ ở cơ sở. Cần hoàn thiện các quy định, quy chế về phát huy dân chủ. Bảo đảm tốt các quyền làm chủ, quyền dân chủ, quyền công dân, quyền con người theo Hiến pháp năm 2013. Dân chủ phải gắn với kỷ cương, kỷ luật.

- Động lực đoàn kết, đại đoàn kết. Đoàn kết là truyền thống quý báu và là nguồn sức mạnh to lớn của cách mạng nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết - Thành công, thành công, đại thành công. Không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế. Đặc biệt, phải "giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình"[2]. Sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng có vai trò quyết định bảo đảm khối đoàn kết dân tộc và sự đồng thuận xã hội.

- Phát huy nhân tố con người với chất lượng trí tuệ cao, có phẩm chất đạo đức, nhân cách và phong cách tốt đẹp. Đây là giá trị cốt lõi của văn hóa, tạo sức mạnh nội sinh quan trọng của quá trình phát triển.

- Tiếp tục đổi mới tư duy, đổi mới tổ chức, cơ chế, chính sách, tạo môi trường thuận lợi để phát triển nhanh và bền vững. Cần kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc nhằm khơi dậy mọi tiềm năng của đất nước, xóa bỏ các rào cản, cơ chế kìm hãm sản xuất kinh doanh để huy động các nguồn lực vật chất và tinh thần trong nhân dân.

Các động lực trên đây tạo thành một hệ động lực tổng hợp có tác động lẫn nhau, thúc đẩy tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế của đất nước, trong đó, đổi mới và hội nhập quốc tế là động lực tổng quát.

Nguồn: GS.TS Phùng Hữu Phú - GS.TSKH Nguyễn Văn Đặng – PGS.TS Nguyễn Viết Thông (đồng chủ biên): Tìm hiểu một số thuật ngữ trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, NXB CTQG – Sự thật, Hà Nội, 2016